اکنون لحظاتی وقت بگذارید و به آن عمل خاصی فکر کنید که اغلب انجام می‌دهید. این عادت چگونه شکل گرفت؟ آیا چیزی است که می‌خواهید ادامه دهید، یا کاری است که ترجیح می‌دهید انجام دادنش را ترک کنید؟ مهم‌تر از همه، این عادت چطور زندگی شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
بسیاری از مردم می‌خواهند یاد بگیرند که چگونه کنترل عادات و روزمرگی‌هایشان را در دست بگیرند. از تلاش برای ترک سیگارگرفته تا حفظ رژیم غذایی سالم و یا زود خوابیدن، کنترل عادات می‌تواند کار دشواری باشد. چنین عاداتی می‌توانند بسیار آزار‌دهنده باشند، چراکه رشد آنها به‌صورت ناخودآگاه اتفاق می‌افتد. با این حال چه متوجه این موضوع شوید یا خیر، آنها در نتیجه موفقیت‌های ما نیز بیشترین تأثیر را دارند.
عادت‌ها بر زندگی شما حکمرانی می‌کنند!
بسیاری از مردم عادت‌ها را عاملی کلیدی در موفقیت شخصی خود در نظر نمی‌گیرند، چراکه آنها را جزء روند عادی زندگی یا همان روتین تلقی می‌کنند. عادت‌ها خوب یا بد هستند و اکثر مردم تا همین حد به عادت‌ها اهمیت می‌دهند و فکر می‌کنند که عادت‌ها لزوماً ارتباطی با موفقیت شخصی ندارند. دلیل این موضوع آن است که مردم در هنگام موفقیت اغلب به عوامل بیرونی می‌نگرند. در هنگام تعیین موفقیت، ممکن است عواملی مانند شانس، آموزش و تحصیلات و یا پیشینه خانوادگی را در نظر بگیرند. با اینکه عادت‌ها عواملی درونی هستند، اغلب از آنها چشم‌پوشی میشود.
حقیقت این است که عادت‌ها، یک عامل اصلی هستند که تقریباً تمام جنبه‌های زندگی ما را کنترل می‌کنند. این عادت‌ها هستند که باعث می‌شوند ما بسیاری از اعمال کوچک و بزرگ روزانه خود را انجام دهیم. کارهایی که صبح، هنگام بیدار شدن انجام می‌دهید، جایی که معمولاً ناهار خود را صرف می‌کنید، راهی که از طریق آن به سر کار می‌روید و به خانه برمی‌گردید؛ تمام اینها جزء عادت‌های شما محسوب می‌شوند.
اگر خود را آدمی منظم و با اراده قوی می‌دانید، پس شکست یک عادت بد یا پیش گرفتن یک عادت خوب جدید، نمی‌تواند برای شما کار چندان سختی باشد؛ اما برای اکثریت قریب به اتفاق ما، این می‌تواند یک مسئله چالش‌برانگیز باشد. خوشبختانه عادت‌ها تنها با اراده فرد سر و کار ندارند. بسیاری از افراد موفق، توانایی این را دارند که فرمان عادت‌های خود را در دست بگیرند و از آنها به‌عنوان ابزاری برای رسیدن به اهداف شخصی خود استفاده کنند. پس چگونه می‌توانیم یک عادت را از بین ببریم؟
تقسیم عادت به اجزای تشکیل دهنده
خوشبختانه عادت‌های سرکش را می‌توان رام و اهلی کرد و زمانی که شما به‌طور کامل کنترل آنها را در دست گرفتید، پتانسیل واقعی آنها را درک خواهید کرد و خواهید دید این عادت‌ها چگونه می‌توانند برای رسیدن به موفقیت و دستاوردهای بزرگ در زندگی به شما کمک کنند. حال بیایید با یکدیگر اجزای مختلف یک عادت را بررسی کنیم. شیوه‌ای که یک عادت از آن طریق شکل می‌گیرد را می‌توان یک چرخه عادت نامید. این چرخه‌ای است که تعیین می‌کند هر عادت چگونه شکل بگیرد و خود را بروز دهد. چرخه مذکور شامل سه جزء کلیدی است:
- نشانه
- روال عادی (روتین)
- پاداش
نشانه
نشانه همان چیزی است که باعث آغاز و به حرکت درآمدن عادت شما میشود. نشانه ممکن است یک رخداد، یک عمل، یک احساس، یک فرد یا گروهی از مردم و یا حتی یک حالت روحی باشد.
روال عادی
روال عادی همان رفتاری است که پس از شروع عادت از سوی شما رخ می‌دهد. از آنجا که عادت‌ها روی حالت خودکار قرار دارند، روال عادی ترتیب و دنباله‌ای از اتفاقات است که هر بار تکرار می‌شوند.
پاداش
پاداش، حمایت و جایزه‌ای است که مغز در ازای انجام روتین برای شما در نظر می‌گیرد. پاداش، روتین را به نشانه پیوند می‌دهد؛ بنابراین مغز شما به خاطر می‌سپارد که برای گرفتن پاداش در آینده باید همان رفتار را تکرار کند. با نگاهی به این چرخه ساده، می‌توانید ببینید که هر عادت بد با نشانه شروع میشود. این چیزی است که باعث آغاز چرخه عادت میشود. بیایید از یک مثال آشنا برای عادت بد استفاده کنیم: سیگار کشیدن. ممکن است بعد از یک جلسه طولانی احساس تنش (نشانه) داشته باشید؛ تصمیم می‌گیرید که کمی استراحت کنید و سیگاری روشن می‌کنید (روتین). هنگام سیگار کشیدن، تحت تأثیر نیکوتین احساس آرامش و نوعی رضایت جسمانی به شما دست می‌دهد (پاداش). درنتیجه شما هر بار که احساس تنش می‌کنید یا سعی دارید احساس بهتری برای خود ارمغان آورید، این روتین را تکرار می‌کنید.
در اینجا می‌توانید ببینید که نشانه‌ها نقطه آغاز برای هر چرخه عادت هستند. از لحاظ نظری، بدون وجود نشانه برای آغاز عادت، روتین یا رفتاری که منجر به گرفتن پاداش میشود، رخ نخواهد داد. در صورتی که یک قسمت از چرخه عادت شکسته شود، چنین چیزی یک نقطه‌ضعف بالقوه محسوب میشود که می‌توانید از آن برای شکست و کنار گذاشتن عادت خود استفاده کنید.
کنترل نشانه‌ها را در دست بگیرید
اولین قدم برای کنترل عادت‌ها، کنترل کردن نشانه‌ها است. دوباره به آن عادت خاصی برگردید که در ابتدای مطلب از شما خواسته شده بود که به آن بیندیشید. آیا می‌توانید نشانه‌ای که باعث به وجود آمدن این عادت شده است را شناسایی کنید؟ حالا یکی دیگر از عادات خود را در نظر بگیرید؛ از دو عادتی که شناسایی کرده‌اید، نقش کدام یک در زندگی روزمره شما برجسته‌تر است؟ حالا نشانه‌های دو عادت را با یکدیگر مقایسه کنید. آیا ماهیت دو نشانه با یکدیگر متفاوت است؟
از آنجا که نشانه‌ها جرقه ابتدایی هر عادت محسوب می‌شوند، یکی از دلایل اصلی که باعث میشود عادت‌ها حالتی برابر نداشته باشند، کیفیت و نوع نشانه‌ها است. برخی از نشانه‌ها تأثیرگذاری بیشتری دارند. هر چه نشانه بیشتر اتفاق بیفتد، احتمال ایجاد عادت بیشتر میشود. نشانه در صورت برخورداری از ثبات و پایداری، به‌ندرت تحت تأثیر عوامل بیرونی قرار می‌گیرد و این‌گونه احتمال شکل‌گیری عادت هم بیشتر میشود؛ و در حالی که ما در مورد منظم بودن و ثبات صحبت می‌کنیم، زمان ماهیت همه‌چیز را تعیین می‌کند. هرچه بازه زمانی که در آن یک نشانه تکرار میشود، کوتاه‌تر باشد، تأثیرگذاری آن نشانه بیشتر خواهد شد. اگر این بازه زمانی بیشتر از یک هفته باشد، بدان معناست که نشانه بسیار کم اثر شده است.
برای شکست چرخه عادت آمادگی دارید؟
تا اینجا حتماً به قدرت عناصر موجود در یک چرخه عادت پی برده‌اید و اینکه چگونه هر عنصر باعث تغذیه و تقویت عنصر مقابل خود میشود و در کنار هم حالتی مانند یک گلوله برفی ایجاد می‌کنند که هر لحظه بزرگ‌تر میشود. هر بار که یک عادت را تکرار کنید، این عادت قوی‌تر از قبل خواهد شد. با شناخت و مقابله با بخش اول چرخه عادت که همان نشانه است، یک‌قدم به کنترل کردن عادت‌های خود نزدیک‌تر می‌شوید.
منبع: چطورپدیا
