ویتامین ب۶ (پیریدوکسین) یکی از مواد اساسی مورد نیاز برای تقویت مغز و حفظ سلامت اعصاب و سیستم ایمنی محسوب میشود.
مهمترین منابع غذایی حاوی ویتامین ب ۶ عبارتاند از سیبزمینی، نخود، ماهی و موز. امکان تأمین این ویتامین به عنوان یک مکمل غذایی به شکل کپسول، قرص یا محلول نیز وجود دارد.
افراد دارای مشکلات کلیوی یا اختلالات رودهی کوچک بیش از بقیه در خطر کمبود ویتامین ب۶ قرار دارند. برخی بیماریهای ژنتیکی بخصوص و داروهای صرع نیز زمینهساز کمبود ویتامین ب۶ هستند. کمبود گلبولهای قرمز خون برای انتقال اکسیژن (کمخونی)، سرگیجه، افسردگی و ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن از دیگر مشکلات ناشی از کمبود ویتامین ب۶ هستند.
کمبود ویتامین ب۶ غالباً با کمبود سایر ویتامینهای گروه ب از جمله ویتامین ب۹ (فولات) و ویتامین ب۱۲ همراه خواهد شد.
مقدار ویتامین ب۶ مورد نیاز برای افراد بزرگسال چیزی در حدود ۱٫۳ میلیگرم در روز است.
دستاوردهای تحقیقاتی
تحقیقات در مورد استفاده از ویتامین ب۶ نتایج زیر را نشان میدهد:
- بیماریهای قلبی – عروقی و سکته: ویتامینهای ب۶، ب۹ و ب۱۲ مجموعاً بالا رفتن هوموسیستین خون از سطح مجاز را تحت کنترل خود قرار میدهند. بالاتر رفتن این ماده از سطح مجاز خطر ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی را افزایش میدهد. از سوی دیگر، تحقیقات مختلف این موضوع را اثبات ننموده اند که مصرف این مکملها خطر ابتلا به بیماریهای قلبی- عروقی را کاهش خواهد داد.
- بیماری صبحگاهی (خستگی صبحگاهی): وجود مقدار کافی از ویتامین ب۶ در بدن از شکلگیری بیماری صبحگاهی در زنان باردار جلوگیری میکند. مصرف این مکملها یکی از درمانهای رایج برای بیماری صبحگاهی هستند.
- سندروم پیش از قاعدگی (PMS): شواهدی وجود داشته مبنی بر اینکه ویتامین ب۶ علائم سندورم پیشقاعدگی را کاهش میدهد. البته این مطالعات فاقد کیفیت لازم هستند.
- کمخونی سیدروبلاستیک: ویتامین ب۶ برای رفع این کمخونیهای ژنتیکی مؤثر هستند.
نکات تکمیلی
ویتامین ب۶ در حالت کُلی بیخطر است.
رژیم سالم و متنوع، ویتامین ب۶ مورد نیاز اکثر افراد را تأمین میکند. استفاده از مکمل ویتامین ب۶ برای افراد مبتلا به بیماریهای کلیوی، گوارشی/جذبی و سایر بیماریهای خاص ضروری است.
مکملهای ویتامین ب۶ برای پیشگیری از واکنشهای نامطلوب با آنتیبیوتیکهای سیکلوسرین و درمان کمخونیهای ژنتیکی مؤثر هستند. مصرف مقدار بالایی از ویتامین ب۶ ضرر نخواهد داشت.
عوارض مصرف میزان بالایی از ویتامین ب۶:
- عدم کنترل عضلانی یا هماهنگی در حرکتهای اختیاری
- زخمهای پوستی دردناک
- ناراحتی در ناحیهی شکم مانند درد شکم و تهوع
- حساسیت به نور خورشید
- بیحسی
- کاهش توانایی تشخیص درد یا دماهای بسیار گرم/ سرد
تداخلات دارویی
در صورتی که داروهای زیر را مصرف میکنید بهتر است قبل از مصرف ویتامین ب۶ با پزشک خود مشورت کنید. برخی تداخلات دارویی عبارتاند از:
- آلترتامین (هگزالن): مصرف همزمان ویتامین ب۶ و هگزالن (داروی مخصوص شیمیدرمانی) اثر آن را کاهش میدهد. بهویژه زمانی که با داروی سیپلاتین نیز ترکیب شود.
- باربیتوراتها: مصرف همزمان ویتامین ب۶ و داروهای سرکوبکنندهی سیستم عصبی مرکزی، شدت و مدت زمان اثرگذاری دارو را کاهش خواهد داد.
- داروهای ضد سکتهی مغزی: مصرف همزمان ویتامین ب۶ با فسفنیوتین یا فنیتویین مدت زمان و شدت تأثیر دارو را کاهش خواهد داد.
- لوودوپا: از مصرف همزمان ویتامین ب۶ و این داروی ضد پارکینسون اجتناب کنید. مصرف همزمان با کاهش اثرگذاری همراه خواهد شد.
منبع: چطورپدیا